یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای پوستی (قارچ گرفتگی و طاسی سر و …) و جلوگیری از آلودگی آب و جلوگیری از بروز ایست قلبی، عدم استفاده صحیح و اصولی از تجهیزات اماکن آبی است که متاسفانه بعلت نا آگاهی شناگران و نبودن امکانات آموزشی در استخرهای عمومی شنا، مشکلات زیادی را برای شناگران ایجاد نموده است. همین عامل موجب بیماری و یا مرگ بسیاری از هموطن های عزیزمان شده است و گاهی با بروز بیماری پوستی یک نوع دلزدگی از ورزش لذت بخش شنا برای شناگران ایجاد شده و شناگر به اشتباه این بیماری را به آلوده بودن آب استخر های شنا نسبت می دهد. حال آن که خود شناگر بعلت عدم آشنایی با روش و ترتیب استفاده از تجهیزات اماکن آبی، علاوه بر آلوده کردن آب; عاملی برای ابتلا به بیماری پوستی می شود و سلامتی خود و دیگران را با خطر مواجه میسازد. ما در این مقاله برای سلامتی مردم عزیز کشورمان به شرح روش اصولی ترتیب استفاده از تجهیزات اماکن آبی و مراحل صحیح استفاده از سونای خشک و سونای بخار میپردازیم.
اگر قصد استفاده از تمام تجهیزات اماکن آبی را در یک روز بسیار فرح بخش دارید; برای استفاده از لذت شنا و دریافت خواص درمانی سونا (جوانی پوست وجلوگیری از پیری زودرس و افزایش عمر) بایستی ترتیب استفاده از تجهیزات اماکن آبی را طبق مراحل زیر انجام دهید.
مرحله اول : بهداشت فردی
در این مرحله شناگر بایستی از لباس مخصوص شنا ( مایو ) استفاده نماید تا موجب آلودگی آب استخر شنا نشود. کنترل این امر به عهده مسئولین کنترل بهداشت استخر بوده و استفاده از لباس های آلوده دیگر و لباس هایی که مخصوص شنا نیستند، ممنوع می باشد. یکی دیگر از موارد مهم در بهداشت فردی و جلوگیری از آلوده شدن آب استخر، دوش گرفتن قبل از ورود به اماکن آبی یا تفریحی و یا شستشوی بدن و صورت و موی سر با شامپو است. مواد آرایشی و بهداشتی روی منفذ های پوست و روغن های مخصوص موی سر هست که تاثیر بسیار زیادی در آلوده شدن آب استخر و ابتلای شناگران به بیماری پوستی و گوارشی و … را دارد و با کلر ترکیب شده و ترکیبات کلرآمین را در استخرها ایجاد می نماید و سلامتی شناگران را با خطر مواجه میسازد. بنابراین قبل از استفاده از استخر و یا سایر تجهیزات اماکن آبی حتما دوش بگیرید و سر و بدن خود را از این مواد پاک کرده و سپس وارد محیط اماکن آبی شوید.
مرحله دوم : استفاده از استخر
اگر قصد استفاده از همه تجهیزات اماکن آبی را دارید ابتدا بایستی از استخر استفاده نمایید و بعد از سایر تجهیزات مانند جکوزی و سونا و حوضچه آبسرد استفاده نمایید. به یاد داشته باشید که ورود شناگر بعد از استفاده از جکوزی و سونا به استخر ممنوع می باشد چرا که در هنگام استفاده از جکوزی و سونا، منفذهای پوست در اثر گرمای آب و افزایش دمای بدن باز شده و با وارد شدن شناگر در استخر، بدن شناگر آماده پذیرش و جذب انواع باکتری، انگل و قارچ می باشد. بنابراین برای سلامتی خودتان این نکته مهم را حتما رعایت کنید.
مرحله سوم : استفاده از جکوزی
معمولا استفاده از جکوزی در اماکن آبی در مرحله بعد از استفاده از استخر هست و دمای بدن بصورت تدریجی بایستی بالا برود و فرد شناگر پس از استفاده از آب استخربا دمای 29 درجه سانتیگراد وارد جکوزی با دمای 36 تا 40 درجه سانتیگراد می شود. به این نکته بسیار مهم باید توجه کنید که استفاده از جکوزی پس از استفاده از سونا ممنوع است زیرا تعریق بدن موجب آلوده شدن آب جکوزی شده و منفذهای پوست بدن در اثر دمای بالای سونا، باز شده و موجب جذب باکتریها و قارچ و …. به بدن و بیماری شناگر میشود.
مرحله چهارم : استفاده از سونا
استفاده از سونا بعد از استفاده از جکوزی توصیه میشود زیرا شناگر بدن خود را با آب 36 تا 40 درجه سانتیگراد جکوزی گرم نموده و بعد از آن وارد سونای بخار با دمای 45درجه سانتی گراد و یا سونای خشک با دمای 90 درجه سانتیگراد میشود تا به تدریج دمای بدن افزایش پیدا کند. باید توجه نمود که استفاده از استخر و جکوزی در بین مراحل سونا و یا بعد از آن ممنوع می باشد. چرا که باعث ایجاد شوک ناگهانی به بدن شناگر می شود.
سوالی که همه شناگران می کنند این است که از کدام سونا استفاده باید کرد سونای خشک یا سونای بخار؟ و آیا میتوان هم از سونای بخار و هم از سونای خشک استفاده نمود ؟ و اینکه ترتیب استفاده از این سونا ها به چه صورت است ؟مراحل استفاده از سونا به چه صورت است؟ چگونه میتوان از خواص مفید سونا بهره برد ؟
فنلاندی ها معتقدند انسان ها از دو ناحیه (رگ و پوست) دچار پیری می شوند و سونا از گرفتگی عروق (با انبساط و انقباض عروق و الاستیک رگها در اثر سرد و گرم کردن بدن) جلوگیری می کند. به عقیده آن ها که پوست را کلیه سوم میدانند، در اثر گرم شدن بدن، منفذ های پوست باز شده و باکتریها از لایه دوم پوست میانی با تعریق خارج میشود و خون در زیر پوست جریان پیدا کرده و پوست را گلگون نموده و از پیر شدن پوست جلوگیری می کند.
آن ها معتقدند اثری که سونا بر روی زیبایی و جوانی پوست دارد، هیچ نوع از لوازم آرایشی به این اندازه این خواص را ندارد واستفاده از سونا را برای افراد و مخصوصا بانوان هفته ای دو بار پیشنهاد می کنند و اعتقاد دارند در سه جا انسان به آرامش میرسد ( کلیسا ، آرامگاه و سونا ) و از طرفی معتقدند اگر دنبال زیبایی هستید از سونای بخار و اگر به دنبال سلامتی و زیبایی هستید از سونای خشک استفاده کنید و علما معتقدند اگر پوست خشک دارید از سونای بخار و اگر پوست چرب دارید از سونای خشک استفاده نمایید.
استفاده از هر دو سونا در یک زمان همانطور که از نام سونا مشخص هست اصلا توصیه نمیشود و استفاده از سونای خشک الزامات خاصی مانند استفاده از حوله دو رنگ و دمپایی پلاستیکی برای جلوگیری از جذب قارچ به پوست و پا را دارد و از نظر بنده فقط میتوان از یک نوع سونا با توجه به نوع پوست بدن از نظر چرب و یا خشک بودن استفاده نمود ولی در کل این موضوع بیشتر سلیقه ای می باشد. بنابراین استفاده افراد با پوست چرب از سونای بخار و یا افراد با پوست خشک از سونای خشک با رعایت مراحل سونا منعی ندارد.
مراحل استفاده از سونا
1-مرحله گرم کردن
اگر فقط قصد استفاده از سونا را دارید دوش آب گرم بگیرید و بدن را به تدریج گرم کنید و بعد وارد سونا بشوید.
2- مرحله عرق کردن (وارد اتاق سونا شدن):
با توجه به توانایی و قدرت تحمل فردی، حداکثر به مدت 8 تا 15 دقیقه در اتاق سونا در مرحله عرق کردن قرار بگیرید اگر تحمل نشستن در سونا را در زمان تعیین شده ندارید سونا را ترک کنید و در مرحله بعدی قراربگیرید.
3- مرحله سرد کردن بدن
الف) با آبسرد بصورت تدریجی دوش بگیرید و سعی کنید رسیدن آب به بدن در ابتدا دور از ناحیه قلب شما باشد، ابتدا از پاها شروع کنید سپس سمت راست بدن و بعد سمت چپ و در نهایت تمام بدن را با آب سرد، سرد کنید و بشویید تا دمای بدن متعادل شود.(این مرحله بایستی 20 درصد بیشتر از مرحله گرم کردن باشد )
ب) به مدت 10 تا 15 ثانیه وارد حوضچه آبسرد شوید. (دمای آب حوضچه بایستی 15 تا 20 درجه سانتیگراد باشد)
4- مرحله آرامش ( استراحت):
به مدت 10 دقیقه استراحت کنید و سپس وارد مرحله دیگر شوید.
5- تکرار مراحل 2 تا 4 در سه نوبت
6- مرحله ماساژ
الف) بعد از سونا خون زیادی در زیر پوست جریان دارد و منافذ پوست باز است و آماده جذب انواع روغن های جوان کننده پوست می باشد. در این مرحله می توانید با روغن شتر مرغ، روغن بادام، روغن زیتون و یا روغن جوانه گندم که سرشار از ویتامینهای جوان کننده پوست ( ویتامین E) می باشند، توسط ماساژور، ماساژ بگیرید.
ب) تمام سیستم اعصاب بدن در ناحیه دست و پاها متمرکز است و با ماساژ گرفتن، اعضای مختلف بدن را به نقطه آرامش برسانید. در این قسمت تصاویری را که مربوط به راهنمای ماساژ دست ها و پاها می باشد برای راهنمایی بیشتر در اختیارتان قرار داده ایم.
رعایت کردن این موارد سلامتی شما را در استخر های شنا و اماکن آبی تضمین می کند و عدم رعایت آن می تواند آسیب های جدی به خودتان و اطرافیان وارد کند. اگر می خواهید علاوه بر یک تفریح لذت بخش از فواید و خواص سلامتی ای که اماکن آبی برایتان ایجاد می کند بهره مند گردید این مراحل را رعایت نموده و با اطرافیان خود نیز در میان بگذارید.
نویسنده : بهروز آقابیگی
عضو کمیته تدوین استاندارد ملی ایران